Agrega nedir ?

Çeşitli yapılı tanelerden oluşan yapı malzemeye agrega denir. En çok bulunan agrega türleri kum ve çakıldır. Agregayı oluşturan tanelerin bir bağlayıcı ile birleşmesi soonucu elde edilen malzemeye iste beton denir. Beton agregaları öncelikle yogunluklarına göre ağır, normal ve hafif olmak üzere üç gurup oluşturur. Her bir gurup agreganın kaynağına göre doğal ve yapay, agreganın görmüş olduğu işlemlere göre kırılmış, kırılmamış, ısıl ,şlem görmüş , ısıl işlem görmemiş diye alt sınıflara da ayrılabilirler.

1- Normal Agregalar:

Özgül ağırlıkları 20&30 kg/lt arasında olan agregalardır. Normal agregalar elde edildikleri kaynaklara göre doğal ve yapay olmak üzere ikiye ayrılır. Uygulamada  kullanılan agregaların büyük bir bölümü doğal kaynaklardır.

Doğal Normal Agregalar:

Bunlar kum , çakıl ve kırma taştır. Kum ve çakıl doğada nehir ve denizlerden , alüvyonların veya buzulların oluşturduğu ocaklardan sağlanabilir. Bu kaynağın türüne göre bazen deniz kumu veya dere çakılı gibi isimlerdende alır.

Kırma taş, taş ocaklarından sağlanan kayaçların veya yukarıda sıralanan kaynaklardan oluşturulan çok iri boyutlu çakılların 10&20 mm çapında konkasör adı verilen kırıcılarda kırılmasıyla elde edilir. Kırma taşın bir diğer adı da mıcırdır.

Yapay Normal Agregalar:

Yapay agregaların bir diğer adı da sanayi ürünü agregalardır. Bunlar bazı sanayi dallarında yan ürün olarak ortaya çıkan yüksek fırın cürufu gibi yoğun ve taş ypaılı malzemelerdir. Kırılmadan veya kırılarak kullanılır. Yapay agregalarda bir diğer örnek dolu tuğla kırığıdır. İyi kalitede tuğlanın kırıklarıyla yapılan beton yangına karşı dayanıklı olur.

2-Hafif Agregalar:

Özgül ağırlıkları 2kg/lt nin altında bulunan agregalardır.

Doğal hafif agregalar:

Bunlar doğadan sağlanan kırılmadan veya kırılarak kullanılan ısıl işlem gören yada görmeyen taşlardır. Isıl işlem görmeden kullanılanların tamamı volkanik kökenli olup katılaşma sırasında bileşiminde oluşan gazlardan ötürü gözenekli veya boncuksu bir yapıları vardır. Bu tür agregalara örnek olarak gösterilebilecek sünger taşı, bims , tüf, puzzolan, pümü ise özgül ağırlıkları 0,75 kg/lt ile 1,5 kg/lt dolayındadır.

Doğal kaynaklardan elde edilen bazı taşlarda ısıtılarak hafif agrega elde edilebilmektedir.Bu taşlarda ısıtılınca aniden genleşmekte ve soğuyunca bu halde kalmaktadır. Patlama adı verilen bu işlem mısırın patlatılmasında benzetilebilir. Patlatışlarda kulllanılan malzemenin başında perlik gelmektedir. Perlik ülkemizde üretilmekte ve kullanılmaktadır. Patlatılarak kullanılan malzemelere diğer örnekler vermikülit ve genleşmiş kildir. Bu malzemelerin hafifliği yanında diğer bir özelliğide ısıl iletkenlikleri düşük olmasıdır bu nedenle ısı yalıtımı amacıyla kullanılır.

3- Ağır agregalar:

Ağır agregalar özgül ağırlığı 3kg/lt nin üstünde olan agregalardır. Bunlar ağır beton üretiminde kullanılırlar. Doğal ağır agregalara örnek olarak borit , manyatit, limanit gibi denir filizleri. Yapay hafif agregalarada hurda demir gösterilebilir.